Ihip ng Hangin

Pabagu-bago ang ihip ng hangin. Ngunit madalas mayroon itong nakagawiang ruta. Kaya kapagka biglang nag-iiba ang ihip ng hangin at hindi ito sumusunod sa nakagawiang ruta, nagkakaroon ng ipu-ipo.

Naalala ko noong misnang makipagtitigan ako nang mata sa mata sa isang malakas na ipu-ipo. Iyon ay nangyari sa gitna ng isang bagong ararong bukid na katatapos lamang pinag-anihan ng mais. Nangyari ito mga labingwalong taon na ang nakalilipas.

Parang may hindi nakikitang higanteng kamay na nagpapaikot noon sa hangin. Ramdam na ramdam ko ang kakaibang paglakas ng hangin. Kitang-kita ko ang paghugis ng ipu-ipo sa gitna ng araruhan. Mabilis ito lumaki at tila tumatakbo nang mabilis sa hindi depenidong direksyon. Hanggang sa ito'y malapit na sa kinaroroonan ko.

Parang huminto ang pag-ikot nang mundo noon. TIla kandila akong napagkit sa kinatatayuan. Ramdam ko ang pagtindig ng maliliit na balahibo sa aking batok. At ang ipu-ipo ay tila huminto at nakikipag-usap sa akin. Ngunit paano ko kakausapin ang isang nagngangalit na elementong kumakanaw sa alikabok at patay na mga tangkay ng mais?

Labingwalong taon na ang nakalilipas. At ngayon, nakita kong muli ang ipu-ipo. Ngunit sa panaginip na lamang. Nakapagtataka, sapagkat sa aking panaginip ako ang ipu-ipo. Sapagkat nakita kong gumalaw ang aking mga kamay. Mabilis ang paggalaw ng aking mga kamay at kinanaw ang lupa't nagsaalikabok ito. Nagliparan ang mga tuyong tangkay ng mais. Nagliparan ang mga dahon. Nagliparan ang maliliit na mga sanga. Pabilis nang pabilis ang pag-ikot ng ipu-ipo. Sa gitna noon ay naroon ako. At sa labas ng ipu-ipo, nakita ko ang isang batang babae na nakikipagtitigan sa akin.

Ang Manlalakbay

Anak siya ng kanyang panahong sa hinaharap pa lamang magaganap. Ngunit hindi niya alintana iyon sapagkat hindi pa man nagaganap ang kanyang panahon, ang lahat ay naganap na. O sa kanyang pakiwari, ang lahat ay ganap na. Noong una, inuokupa ang kanyang isip hinggil sa mga batayang katanungan ng pag-iral. Ano nga ba ang buhay? Ano ang dahilan ng buhay? Ano ang kahulugan ng buhay? Ano ang kahulugan ng mga kahulugan?

Ngunit natuklasan niyang ang kasagutan sa mga tanong na iyon ay nakasulat na kahit sa kaliitliitang piraso ng alikabok. Nakasulat na ang lahat sa kasaysayan ng mga bituin na mula pa noong una ay sinikap nang intindihin ng tao amgmula nang matutunan niyang basahin ang tala ng kalawakan.

Isang siyang manlalakbay. Isang manlalakbay ng panahon. Ilang milenyo na rin ang kanyang binagtas. Ilang kapanahunan na rin ang kanyang tinawid. Bumabalik-balik sa iba't ibang mukha. Sa iba't ibang panahon. Sa iba't ibang lugar. Sa iba't ibang sinapupunan. Isang dakilang manlalakbay.

Isang umaga. Isang manlalakbay. Isang pangyayari. Sinong makapagsasabing siya ang ipinanganak ilang libong taon na ang nakalipas? Na siya ang unang uminom sa katubigan ng Lanao? Na siya ang unang lumangoy sa malaking ilog ng Pulangi? Na siya ang unang nagtanim ng palay sa Lalawigang Bulubundukin? Na siya rin ang nagtayo ng mga lungsod sa kabihasnan ng Sumer? Na siya rin ang unang natutong gumamit ng apoy? Na siya rin ang wawasak sa inabot nating sibilisasyon sa hinaharap?

Sinong makapagsasabing ang napakaraming siya ay iisa lamang? Na ang iba't ibang mukha ay iisang mukha lamang? Na ang iba't ibang kulay ay iisang kulay lamang?

Nakita ko siya kagabi. Nakahiga sa damuhan. Binabasa ang mga bituin. Sapagkat ilang siglo ring siya ay hahalo sa lupa, sa hangin, sa tubig at apoy. Ngunit ano kaya ang kanyang gagawin ngayon sa ating kapanahunan?

Anak siya ng kanyang panahon. Isang manlalakbay. Dakilang manlalakbay. Isang umaga. Hinabol niya ang mga paru-paro. Hinabol niya ang mga tutubi. Napakagaan ng kanyang mga hakbang. Tila lumulutang. Nanguha siya ng ligaw na bulaklak sa pastulan. Naligo siya sa malamig na tubig ng sapa. Nakipaghabulan siya sa hangin. Bakas sa kanyang mukha ang kasiyahan.

Katahimikan

Katahimikan. Sa katahimikan ang lahat na bagay ay nagsasalita nang walang salita. Sa katahimikan ang lahat na lihim ay nabubunyag nang walang pagbubunyag. Sa katahimikan ang lahat na tinatago ay nagpapakita nang kusa.

Katahimikan. Ngunit hindi lahat ay nakakatagpo nang katahimikan. At halos karamihan sa atin ay naghahanap nito. Marahil dulot nang maraming ingay na dumarating sa ating buhay. Mga pisikal na ingay sa paligid. Mga ingay ng bagong teknolohiya. Mga ingay ng mga isyung pampulitika. Mga ingay ng kawalang-katarungan sa ating lipunan. Mga ingay ng puso. Mga ingay ng isip.

Katahimikan. Madalas nating iniuugnay ang katahimikan sa pagiging payapa ng paligid. Ngunit para sa iba, ang katahimikan ay kaulayaw ng ligalig at pangamba. Sapagkat ilan na nga ba silang bigla na lamang naglaho at hanggang ngayon ay hindi pa nakikita? Ilan na nga ba silang dahil ayaw manahimik ay pinatahimik ng bala, tortyur at mga banta?

Katahimikan. Ang lahat ay nabubunyag sa katahimikan. Kahit ang nananahimik ay alam ang mga lihim ng mga ingay. At silang maiingay ay alam ang mga lihim ng pananahimik. Iba't ibang pananaw. Kanya-kanyang paninindigan.

Katahimikan. Sa katahimikan nakakausap natin ang ating mga sarili. Sa katahimikan nakakausap natin ang ating isip. Sa katahimikan nakakausap natin ang ating puso. Sa katahimikan ang lahat na ingay ay naglalaho. Sa katahimikan ang pananahimik ay nagkakaroon ng tinig.

Sampung Alamat ng Pagkahubog

Masarap ang pakiramdam ngayong natapos ko na ang aking "Sampung Alamat ng Pagkahubog". Ito ay mga sanaysay na nagsusuma sa maagang yugto ng aking pagkamulat sa mundo. Mga salaysay na sana ay makapagbibigay ng inspirasyon sa mga tulad kong hanggang ngayon ay naghahanap sa pirapirasong mga alaala na siya lamang natitira sa hindi naitalang kasaysayan ng aking lahi.

Masarap ang pakiramdam sapagkat masarap magpanday ng mga salaysay sa gitna ng katahimikang buhay na buhay. Katahimikang ibinubulong ng hangin at ipinagsisigawan ng mga kuliglig. Katahimikang hanggang ngayon ay umaalingawngaw sa aking puso.

Masarap ang pakiramdam sapagkat ang malinggal na sapa sa tag-araw ay naghahatid ng maraming gunita. Mga gunitang minana pa sa libu-libo nang nauna sa akin. Mga gunitang ngayon ay nagbanyuhay na sa mga epiko at mga alamat. Mga gunita mula sa mga antuka at limbay na nagbanyuhay na sa pagiging alamat. Mga gunitang susubukan kong buhayin sa sampung alamat ng aking pagkahubog.

" Nagsimula ang lahat sa alamat. May alamat ang bawat bagay sa mundo. Mga bagay na nabubuhay at hindi nabubuhay (o inaakala nating walang buhay). Maaaring mabuhay ang lahat sa alamat..."

Abangan!
TSJ

Paglipas ng mga araw, buwan, bituin, ulan, hangin atbp

Hinga. Malalim na paghinga. Hiningang hinuhugot sa kaibuturan. Sa kadulu-duluhan ng mga ugat. Sa kaliitliitang mga selula't kaliitliitang bahagi ng mga selula. Kahit hanggang sa kaliitliitang quantum particles na tanging sa drowing lamang makikita ng mga ordinaryong paningin.

Iyon ang pinakamahabang paghingang naitala sa kasaysayan ng blog na ito.

Hingang muli. Dahan-dahan. Tuluy-tuloy.

***

Maraming nangyari. Sa pag-orbit ng buwan sa mundo, nagkagulo. Marami ang nagsabing magulo at malabo. Ngunit para sa mga gumagapang sa ilalim ng lupa, malinaw ang lahat. Sapagkat sa bawat pagyanig, sumasabay lamang sila habang ang mga naglalakad sa ibabaw ng lupa ay nangangambang matimbuwang at sumirko.

Maraming nangyayari. Sa bawat pagkagat ng dilim, naghahalo ang iba't ibang kulay. Sapagkat ang puting lagim ay kaaway ng lahat. Sa bawat pagsapit ng liwanag, may konsiyerto ang mga kulay. Sapagkat ang puting lagim ay berdugong kaaway ng lahat. Tuloy-tuloy ang gyera ng mga kulay. Sino ang mas maalam sa Art of Coloring? Ah, silang mga nakakayanang uriin ang mga kulay kahit sa liwanag man o dilim. Silang mga alam paano magkulay nakamulat man o nakapikit. Silang mga nakaaalam sa tunay nilang kulay. Oo, ito ay gyera ng mga kulay. At sinumang lalagay sa abuhing tipo ay tiyak na matatalo.

Marami pang mangyayari. Iilang pagyanig pa lamang. Tiyak may mga kasunod pa. Sapagkat hindi pa natatapos ang labanan ng mga kulay. Patuloy na nagbabago ang alyansa ng magkatunggaling panig. Marami ang nagtataka kung bakit tila tahimik ang karamihan sa manonood. Wala kaya silang interes na makipagtagisan sa pagkukulay? O naghihintay sila na may kulay na lilitaw?

Matagal pa siguro pa siguro bago mabuo ang obra maestrang kagigiliwan ng nakararami. Subalit sadyang hindi madaling gawin ang isang obra maestra. Hindi kailangang magmadali. Mas kailangang tiyak ang bawat hagod.

***

Hindi ko alam kung alam mo ang pinagsasabi ko. Wag mo na lang pansinin. Puyat lang siguro ako. Napasarap lang ang surfing dahil masayang matuklasan ang iba pang biyaya ng internet. Pag nagkita tayo, tanungin mo na lang ako.

***

Masyadong komplikado kapag inisip ang lahat na problema ng mundo. Kaya wag kang mag-isip ng problema. Mag-isip ka ng solusyon.

***

Masarap magpalakas ng nen. Lalo na kung alam mong paglipas ng ilang ulan ay mas malakas ka na kaysa kay Kurapika. Na kayang-kaya mo nang pag-umpugin ang mga balck spider.

***

Kapag naramdaman mo ang lakas ng mga bato, lalakas rin. Kapag naramdaman mo ang kanilang paggalaw, mas lalakas ka pa. Kapag naramdaman mo ang kanilang paghinga, mararating mo ang pinakamalakas mong anyo.

***

Naisip ko na 'to dati, naisip ko uli. Di ko alam kung may nauna nang nagsulat tungkol dito. Pero 5 years ago naisulat ko na ang essay ko tungkol dito. Kaya habang wala pa akong nakikitang mas nauna sa akin, aangkinin ko muna ito.

"Every problem is spatial in nature. Thus, our ultimate problem is space."

Paggunita II

Paggunita II

Ginugunita ko ngayon ang panahong iyon. Panahon ng pamumulaklak ng mga dapdap. Tuwing gabi iniilawan ng di ko mabilang na mga alitaptap ang puno ng dapdap. Panahong ayon sa mga haka ay nagsasaya ang mga nilalang na nananahan sa dapdap. Sa malaking puno ng dapdap. Malaking-malaki sapagkat hindi ito kayang yapusin ng apat katao.

Panahon iyon na malakas ang kapangyarihan ng mga tagbaya sa aking isip. Nararamdaman ko sila sa mga galaw ng paligid. Sa pag-ihip ng hangin. Sa Kaluskos ng kogonan. Sa alingayngay ng mga langkay. Sa lagaslas ng dalisay na kailugang minsang naging tahanan ng aking mga pangarap.

Ginugunita ko ang panahong iyon. Panahong pinili kong maglagalag sa nakakubling daigdig ng mga nilalang na hindi nakikita ng paningin kundi ng pang-unawa. Naririnig ko ang kanilang mga bulong sa hangin. Ang paanas nilang kwentuhan sa tuwing ako'y dumaraan sa kanilang mga tarangkahang bato. Ginugunita ko ang panahong iyon. Sapagkat iyon ang panahong isinilang ang maraming ako na tinatawag ko ngayong ako.

Panahon iyon ng mga paligsahan kung sino ang unang makakuha sa puting bato na inihahagis sa pinakamalalim na bahagi ng ilog. Kung sino ang pinakamagaling sa pagsisid ng kailaliman ng ilog. Kung sino ang pinakamagaling tumalon mula sa punong nakadungaw sa ilog. Panahon iyong ang lahat ay pakikipaglaro sa mga batang tagbayang umaapaw sa sigla ng kabataan. Ginugunita ko ang panahong iyon. Doon nagsimula ang serye ng maraming gunita. Ng mga alaala. Ng mga pangarap. Sapagkat sa bawat pagtampisaw sa dalisay na ilog, humuhugis sa mga labi ang galak na damang-dama. Simpleng kaligayahan na tumatagos sa ubod ng pagkanilalang. Iyon ay nangyayari sa iba't ibang pagkakataon habang umuusad ang sukat ng tangkad at timbang. Iyon ay nangyayari sa iba't ibang pagkakataong iba't ibang kababatang babae ang pinagmamasdang nagtatampisaw sa ilog. Sa ilog na nananatiling dalisay sa isip. Sa ilog na walang kamatayan sa aking isip. Sa ilog na humuhugot ng lakas sa sinapupunan ng kabundukang tahanan ng mga ihalas. Ng mga nilalang sa ilang. Ng hindi mabilang na mga tagbayang nabubuhay sa salimbibig na mga nanangen mula pa noong nagpasyang galugarin ito ng lipi ni buuy Agyu.

Habang lumilipas ang panahong iyon, unti-unting nagbabanyuhay ang lahat tungo sa pagiging alaala. Sa pagiging gunita. Habang lumilipas ang panahong iyon, lumilipas din silang lahat sa aking buhay. Silang mga naisama sa pangarap habang dinarama ang hiwaga ng ilog. Ang hindi maisalarawang ligayang hatid ng ilog.
Habang lumilipas ang panahon, isa-isa silang naglaho sa tanawin ng daigdig na iyon. Nawala na ang kanilang mga ngiti. Ang umaapaw na sigla habang naghaharutan sa ilog. Isa-isa, sunud-sunod silang naglaho sa daigdig na iyon. Silang mga pinagmamasdan ko noon habang masayang naglulunoy sa ilog. Sa dalisay na ilog. Sa ilog na hanggang ngayon ay mahiwaga pa rin sa aking isipan.

Ginugunita ko ang lahat na iyon. Ginugunita ko upang kahit sa alaala'y madamang muli ang hiwagang ilang taon na ring nais kong madama. Ang hiwagang unang nagmulat sa akin sa mga pangarap. Mga pangarap habang ang pinagmamasdan kong mga babae'y masayang-masayang nagtatampisaw sa hiwagang iyon.

Dumating sa panahong iyon ang yugtong unang nagmulat kung ano ang kawalan. Sapagkat dumating ang yugtong lahat sila'y naglaho sa daigdig na iyon. Sa yugto ng panahong iyon, ang lahat ay nagbabanyuhay sa katahimikan. Ang lagaslas ng ilog, ang galaw ng simoy, ang gaspang at kinis ng mga bato, luntiang pagyabong at ginintuang pangangalirang ng mga kogon, ang pagtayog at paglago ng mga puno, ang bughaw ng langit, ang puti at itim ng mga ulap, at mga wika sa sarili'y sumasanib lahat sa katahimikan. Sa katahimikang buhay na buhay sa aking isip.

Ginugunita ko ang lahat sa panahong iyon. Ang lahat na yugto sa panahong iyon. Iyon ang panahong malakas ang kapangyarihan ng mga tagbaya sa aking isip. Panahong binabalot ng hiwaga ang gabi. Hiwaga ng mga nanangen ni Nanay Siling. Hiwaga ng mga limbay ni Nanay Siling. Hiwaga ng mismong katauhan ni Nanay Siling. Oo, si Nanay Siling na hanggang ngayon ay hindi ko nalubos ang pagkilala. Sapagkat sa panahong iyon, walang puwang ang pag-alam sa mga hiwaga. Sapagkat sa panahong iyon sapat nang madama ang hiwaga. Sapagkat hindi iyon ang panahon ng pagtuklas. Sapagkat hindi natutuklasan ang hiwagang bumabalot sa gabi. Hindi natutuklasan ang hiwaga ng mga nanangen at mga limbay. Sapat nang marinig. Sapat nang marinig. Sapat nang marinig sa bawat gabing pabilog kaming nakikinig sa mga nanangen at mga limbay habang paandap-andap ang gasera.

Ginugunita ko ang lahat ngayon. Ngayong nararamdaman kong muli ang silig ng ilog sa aking dibdib. Dalisay na dalisay sa alaala. Sariwa. Malinaw na malinaw. Kitang-kita ang mga makukulay na mga tambilolo at mga angang palipat-lipat sa batuhan sa ilalim ng pusod ng ilog. Ang ilog na nalalasahan ko pa hanggang ngayon. Sapagkat walang kasintamis ang sabaw ng kaybad mula sa bagangbangan. Walang kasintamis. Walang kasingsarap ang kaybad. Ah! Nalalasahan ko ngayon ang ilog. Nararamdaman ko ang agos. Nararamdaman ko ang silig. Ang lakas. Ang dalisay na ilog. Sariwang-sariwa sa alaala. Buhay na buhay sa gunita. Mahiwaga. Hindi kailangang tuklasin ang hiwaga. sapagkat mas masarap itong namnamin sa bawat dapithapong tuluy-tuloy ang pagsaklang ng kape habang nagkukwentuhan. Mas masarap itong namnamin sa bawat bukang-liwayway na sinasalubong ng tuluy-tuloy na pagsaklang ng kape habang nagkukwentuhan. Sapagkat iyon ang mahalaga sa buhay. Ang madama ang hiwaga nito. Ang malasap ang bawat sandali.

Iyon ang panahong nagising ang libu-libong ako sa aking sarili. Sapagkat sa mga panahon ng pag-iisa, natutuklasan kong hindi ako nag-iisa. Ginugunita ko ang lahat na ito sapagkat matagal na panahong nakatulog ako. Nakatulog ang mga ako. At sa mga gunitang ito, nagigising silang lahat. Silang mga hitik ang isip sa pangarap. Silang mga sagana sa pangitain ang pananaw. Silang mga nakakarinig sa anasan ng mga tagbaya. Silang mga nakikipaghabulan sa mga batang tagbaya. Silang mga umaakyat-panaog sa mga puno. Silang mga hindi maubusan ng ngiti. Silang mga malalakas. Silang mga naghahangad ng lakas. Silang mga ako na nakatulog sa proseso ng domestikasyong ipinagkamaling edukasyon noon. Silang mga nakatulog sa nakakaantok na "siyensiyang" inilalako sa kuwadradong mga sulok na salat sa hiwaga't pang-unawa sa buhay.

Ah! Ginugunita ko ngayon ang panahong iyon. Sapagkat ngayon ang panahon ng paggising. Ito ang panahon ng pagbangon. Ngayon ang panahong kailangan ang hiwaga ng mga ilog. Ngayon ang panahong kailangan ang hiwaga ng kabundukan. Ngayon ang panahong kailangan ang kalinga ng mga dampa sa kanayunan. Ngayon ang panahong Kailangan ang hiwaga ng mga daang-kalabaw. Ngayon ang panahong kailangan ang lakas ng mga ilog, ang kalinga ng lupa, ang hiwaga ng dalisdis at gulod, ang daang inihahapag ng mga pilapil, ang pula ng mga dapithapon, ang hiwaga, ang hiwaga, ang hiwaga ng kalikasan, ng tao, ng daigdig, ng buhay! Ah! Ginugunita ko ang lahat ngayon.

Ang lahat ay nagbabanyuhay sa alaala, sa gunita, sa hiwaga. Habang umuusad ang sukat ng tangkad at timbang. Habang umaatras ang sukat ng tangkad at timbang. Hanggang sa mawalan ng panimbang. Hanggang sa kukunin ang sukat ng tangkad. At magbabanyuhay ang lahat sa alaala, sa gunita, sa hiwaga.

Ginugunita ko ngayon ang panahong iyon. Dinadama ang bawat hiwaga. Habang ang lahat ay nagbabanyuhay sa katahimikan. Sa katahimikang buhay na buhay sa aking alaala. Ginugunita ko ang panahong iyon. Ang panahong maraming panahon upang maggising ang libu-libong ako. Ginugunita ko ang panahong iyon. Ngayong ang panahon ay panahon ng paggising. Ngayong ang panahon ay panahon ng pagbangon.


Hadi ta aglipati sa kagpamatbat. Ta bul-og su mahius makalipat na hadi tagkatigayun. Bul-og su hura din hanaw ku inu sa kaula-ula hu mga laas su anay, na hura daan gayud maayad ha abin.

Hala, dasang kaw mga dadatuen! Dasang kaw mga apo hi Agyu! Dasang! Dasang! Dasang!

Dalisay ang ilog sa aking gunita. Sariwa ang hangin sa aking alaala. Sagana ang lupa sa aking isip.Panahon ngayon ng pagbangon. ###

Paggunita I

Ginugunita ko kayo ngayon. Kayong mga nakipagdalumat sa landas na tinatawag nating buhay. Kayong mga nakalimutan na at naaalala pa. Kayong mga ibinaon sa limot at hinuhukay sa alaala. Ginugunita ko kayo ngayon.

Sa mga kaibigang nananatiling bata sa aking isipan. Sa mga kalaro ko ng eskate noong grade one. Sa mga kasama ko sa cutting classes noon upang manguha ng bayabas o kaya maligo sa dalisay na ilog ng Kulaman. Sa mga kasama kong mangahoy noon sa mahiwagang Alalum na mundo ng makapangyarihang mga tagbaya sa aking isip. Sa mga kaibigang nakikita at hindi nakikita. Inaalala ko kayong lahat.

Sa mga naging kaklase ko noong elementary. Kayong mga nakasama ko sa paghahabulan sa mahoganihan. Kayong mga kasama kong nagbubunot ng mga amorseko sa tuwing umaga bago makapasok sa klasrum. Kayong mga kasama kong naglalaro sa ulanan. Kayong mga kasama ko sa pag-back-tumbling sa damuhan. Naaalala ko kayo ngayon.

Sa mga kasama kong manglaraw ng mais sa San Vicente. Sa mga katropa kong mangag-ag ng humay sa lahat na humayan sa Kisolon. Ginugunita ko kayong lahat. Ginugunita ko ang mainit na araw na nagbigay ng kulay kape noon )(hanggang ngayon) sa ating mga balat. Ginugunita ko ang pagpasan ng saku-sakong mais, ng saku-sakong palay na hindi man lang sumayad sa taing mga sikmura.

Sa mga nakasama sa pagtuklas sa kalikasan. Kayong mga nakasama ko sa paliligo sa ilog Tagoloan. Kayong mga kasama ko sa pagahhanap buwaya upang tuklasin kong totoong kayang lagariin ang ngipin nila at gawing anting-anting. Kayong mga kasama ko sa pagbaklay papunta sa San Juan at Intavas. Naaalala ko kayo.

Naaalala ko kayo. Kayong mga nakasama ko sa tanom ng palay sa marami nang basakan. Naaalala ko ang mga mukha nating nadudungisan noon ng putik na singkulay din ng ating balat. Naaalala ko ang maghapon nating pagyuko-pagtayo at paatras na paghakbang upang maging maayos ang tanom. Naaalala ko ang mga kwentuhan natin habang masayang kumakain ng tanghalian. Nagkakamay tayong lahat na kumakain. Ang mg kamay natin na lumubog-lumitaw sa putik ay siya ring mga kamay na gamit natin sa pagkain. Ngunit hindi natin alintana iyon. Konting hugas lang ang katapat kahit walang sabon.

Kayong mga kasama ko sa trabaho noon pagkagradweyt ko ng elementary. Kayong mga kasama ko sa pagtatanim ng tubo sa tubuhan ni Branya. Kayong mga kasama ko sa pagtatapas ng tubo sa tubuhan pa rin ni Branya. Kayong mga mabibilis gumamit ng espading. Kayong Malalaks maghakot ng mabibigat na bangan-bangan na tubo paakyat sa trak at dumadaan sa madulas na damyo. Kayong kasama ko sa ilalim na init at ulan. Kayong mga kasama ko sa pagtatanim at pag-aani ng kamatis ng BRCI. Kayong mga kasama ko sa pagbasok sa halos lahat na kamaisan sa buong Sumilaw. Kayong mga sanay sa pagwasiwas ng lampasiyaw at bihasa sa sining ng paggamit ng pitiay. Ginugunita ko kayong lahat.

Sa mga kaklase ko noong haiskul. Sa mga kasama kong iskul-bukol. Sa mga katropa kong amdalas umupo sa likod upang madaling masilipan ang mga student teacher. Sa mga kasama kong nagpupuslit ng gin na nakalgay sa plastic at hinaluan ng softdrinks at iniinom gamit ang straw. Sa mga kasama kong nagpapahiram ng mga porn magazione na ninakaw sa kanilang mga tiyuhin. Sa mga kasama kong nag-eksperimento ng bagong laro na parang golf pero nilalaro na parang hockey. Sa mga teacher ko na kainuman din minsan. Sa mga kakilalang umampon sa akin sa mga panahong wala akong matuluyan. Sa mga pamilyang kumupkop sa akin sa buong panahong pinagtiyagaan ko ang haiskul. Sa mababait (at masusungit) na anging amo sa trabaho upang magkaroon ng pambaon. Ginugunita ko kayong lahat.

Kahit kayong mga kasama ko noon sa lumpenic na mga gawain. Kayong mga adik-adik ng Calanawan. Kayong mga palahubog ng San Miguel. Kayong mga buguy-bugoy ng Tangkulan. Naaalala ko ang ating mga kalokohan.

Kayong mga nakasama ko sa paliligo sa magandang ilog ng Mangima. Kayong mga kasama ko sa paggala sa Sankanan, sa Camp 1, sa Dahilayan, SantoNinyo, Diklum, DAlirig, Kilabong, Vista Villa, Maluko, at iba pang baranggay na hindi ko na matandaan. Kayong mga nakasama sa paggala sa MAlaybalay, San FErnando, Musuan, Valencia, Salawagan, Talakag, Libona, Malitbog, Lantapan, Impasug-ong, Cagayan de ORo, Iligan, Pagadian at sa ibang lugar na hindi ko na maalala ang mga pangalan.

Sa mga nakasama college. Sa mga katulad kong mahilig sa kape. Sa mga katulad kong mahilig umakyat sa bubong ng isang building. Sa mga katulad kong mahilig tumambay sa park. Sa mga tulad kong naadik sa ghost fighter. Sa mga tulad kong nangarap maging supersaiyan. Ginugunita ko kayong lahat. Sa mga kaibigang nawala at pumanaw. KAyong mas matatapang kaysa akin. kAyong minsang nagpakain sa panahon ng aking kagutuman. Kayong nagreregalo ng fresh milk. Kayong nanglilibre ng pancit cnaton. Kayong nanglilibre ng kape. KAyong nagbibigay ng mga raket na pagkakitaan. Kayong madalas makahuntahan sa kahit anong bagay. Naaalala ko kayong lahat.

Kayong mga walang mukha at walang pangalan sa aking alaala. Kayong mga hindi ko aam kong saang lupalop nanggaling. Kayong mga nakasama sa barko papuntang Mindanao at pabalik sa Maynila. Kayong mga nakatabi bus na byaheng Baguio. KAyong nakatabi sa jeep papuntang Quiapo. Naaalala ko na wala kayong mga mukha. Kayong mga walang probinsya. KAyong mga walang lugar. KAyong mga sa mata lang nakikilala. KAyong mga minsang nakasama sa pagkain sa fastfood. Naaalala ko kayo kahit hindi ko kayo naaalala.

Kayong mga kaibigan. Mga kaibigang tunay. Mga kaibigang hindi tunay. Mga kaibigang totoong kaibigan. Mga kaibigang hindi totoong kaibigan. Kayong mga kaibigan sa isip sa salita at gawa. Kayong mga kaibigan lang sa salita. KAyong mga kaibigan na hindi ko kaibigan. Kayong mga kaibigan na hindi ko alam na aking kaibigan. Kayong lahat. Naaalala ko kayo kahit marami sa inyo ay hindi ko naaalala.

Kayong mga konduktor na bus na tinatawag akong 'pare'. Kayong mga drayber ng jeep na nagbabahagi ng kahirapang kumita ng pang-boundary. Kayong mga drayber na nagkukwento at nagkukwenta ng kahirapang magpaaral ng mga anak. Naaalala ko kayo kahit hindi ko kayo naaalala.

Kayong mga nagmahal sa akin (salamat). Kayong mga minahal ko. KAyong mga minahal ko nang minsan. KAyong mga mahal ko hanggang ngayon. Kayong mga hindi ko na mahal ngayon. Kayong mga hindi na nagmamahal sa akin ngayon. Naaalala ko pa rin kayo kahit marami sa inyo ang hindi ko na rin naaalala.

Ginugunita ko kayong lahat ngayon. Kayong mga namayapa at patuloy na nabubuhay. Kayong mga buhay lamang sa alaala. Kayong mga laging nakangiti sa alaala. Kayong laging nakasimangot sa alaala. Kayong lahat naaalala ko kahit hindi ko naaalala.

Ginugunita ko kayong lahat sapagkat marami na nagbago. MAraming bagay ang nagbago. Maraming bagay ang nagbabago. Ang lahat na bagay ay nagbabago. At sa mga pagbabago, marmaing bagay ang nagiging alaala na lamang. Ayaw ko sanang makalimot subalit sadyang marupok ang isip. Mabuti na lamang may alaala. Para maalala ko kayo kahit hindi ko na naaalala ang marami sa inyo.

Ginugunita ko kayong lahat dahil lahat kayo ay naging bahagi, nakibahagi, binahaginan ko ng kapiraso ng aking ako. Ginugunita ko ang mga pirasong iyon, sapagkat ngayon, ang buong ako ay ibinahagi ko na nang buong-buo sa pinakamagandang babae sa aking mundo.